---

دانلود ۱۰ صفحه نخست پروژه نیازسنجی سیستم مدیریت اطلاعات بیمارستان

(جلد، فهرست، مقدمه، هدف، توضیحات مقدماتی)

استفاده از سیستم اطلاعات بیمارستانی (Hospital Information System) HIS که در معنای گسترده تر، سیستم اطلاعاتی سلامت نامیده میشود امروزه دغدغه هر تیم مدیریتی در بیمارستانهای دنیا بویژه بیمارستانهای ایران به عنوان مهمترین ابزار برای مدیریت بهتر سازمان آنها شده است. تقریبا تمامی بیمارستانهای درجه یک کشور از این سیستم بهره می برند و اکثر بیمارستانهای درجه 2 یا 3 نیز در حال پیاده سازی یا مرحله طرح قرار دارند. در یک بیمارستان ممکن است از نرم افزارهای متعددی مانند نرم افزار پرسنلی و اداری، مالی و حسابداری، اتوماسیون اداری، دبیرخانه، دریافت و پرداخت، تدارکات و خرید، انبارداری، تجهیزات پزشکی، نوبت دهی، پاراکلینیکی، بالینی، درمانگاه، مدارک پزشکی و کدگذاری و …  استفاده شود. آنچه که در بیمارستانهای استاندارد دنیا متداول است استفاده از یک نرم افزار جامع بنام HMIS است که ترکیبی از دو نرم افزار HIS بالینی و MIS پشتیبانی می باشد. این نرم افزار کلیه خدمات درمانی و پشتیبانی اداری مالی را شامل می شود و یکپارچگی آن سازماندهی را برای مدیریت بیمارستان تسهیل نموده است.

پائین آوردن زمان پذیرش، زمان ترخیص، زمان انتقال بیمار، زمان نسخه  نویسی پزشکان و درخواستهای پاراکلینیکی، زمان اخذ جوابها، زمان مراجعه به اطلاعات قبلی پرونده، بالا بردن میزان دقت در درج اطلاعات و درخواستها که در حالت دستی ناخوانا و … هست، تسریع ارتباطات بین بخشی و در نهایت بالا بردن میزان رضایت بیمار، ارائه خدمات بهتر، دریافت آمار و گزارشات روزانه و زمانی، اطلاع از وضعیت درآمد و هزینه بیمارستان، تعدیل نیروها و غیره مسائلی هستند که نیاز بیمارستان به HIS را دو چندان می کنند.

۱-۱ هدف

یک سیستم اطلاعات بیمارستانی یا HIS، عبارت است از یک سیستم کامپیوتری که برای مدیریت کلیه اطلاعات مربوط به بیمارستان اعم از اداری یا پزشکی، به منظور کمک به مشاغل حرفه ای سلامت، در انجام کارهایشان بطور موثر و کارا طراحی می شود تا علاوه بر حل مسائل بیمارستان بتواند به مسائل فرا بیمارستانی یا به عبارتی ارتباطات برون سازمانی نیز بپردازد که در حوزه سلامت به EHR ختم می شود.

دفتر آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از سال 87 با کمک اساتید، خبرگان و ذینفعان این حوزه اقدام به تدوین اجزاء کارکردی سیستمهای اطلاعات بیمارستانی نموده است و در نهایت مجموعه ای از شاخصهای عملکردی برای یک سیستم اطلاعات بیمارستانی نمونه تدوین شد و در قالب چارچوبی برای سایر مولفه های کارکردی این گونه سیستم ها ارائه گردید و در پیاده سازی و راه اندازی سیستمهای مدیریت اطلاعات بیمارستان رعایت این اصول ضروری و الزامی میباشد. آخرین ویرایش چارچوب ارزیابی عملکردی نرم افزارهای سیستم اطلاعات بیمارستانی در دی ماه سال 1389 به تصویب این سازمان رسیده است.

محتوای این مصوبه در وب سایت دفتر آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت به نشانی http://it.behdasht.gov.ir/ قابل دریافت میباشد.

در رویکرد مدیریتی به مبحث HIS، بیمارستان به عنوان سازمان در نظر گرفته میشود که همانطور که پیشتر اشاره شد این سازمان متشکل از چندین بخش و زیر سیستم میباشد که بخش خدمات درمانی تنها یکی از این بخشها میباشد. از این رو پیاده سازی سیستم مدیریت بیمارستان به نحوی با پیاده سازی سیستم مدیریت سازمان که در ابعاد کوچک با عنوان اتوماسیون بیمارستان و در ابعاد بزرگتر به عنوان سیستم ERP مقایسه میشود و نیازها و نوع پروژه مطابق با آن بررسی شده است.

در تحلیل نیازهای این سیستم از مدل Top-Down استفاده شده است که در واقع ابتدا زیرسیستمها مشخص و تحلیل میشوند و نیازها در هر زیرسیستم تعریف میگردد تا به همین ترتیب به پایین ترین و جزئی ترین لایه ها برسیم.

سیستم مدیریت جامع اطلاعات بیمارستان شهر که از این پس HIS خوانده میشود بر اساس نیازهای یکی از بیمارستانهای کشور تحلیل و نیازسنجی شده است. به علت گستردگی بخشها در این مستند تنها بخشهای کلیدی تر بیمارستان معرفی و نیازسنجی شده اند. همچنین هر یک از زیربخشها به لایه های بسیار جزئی و تخصصی منتهی میشود که این بخشها تنها در سند واقعی بررسی و ارائه میشود و در این سند نیازسنجی تنها در حد کلی این لایه ها انجام شده است.

اهداف کلی برای هر دسته از ذینفعان متفاوت است که مشروح کامل مزایای مورد انتظار برای هر گروه از ذینفعان را در پیوست شماره ۷-۲ که به معرفی ذینفعان پرداخته است میتوان مشاهده نمود.

از جمله اهداف کلی که با پیاده سازی این سیستم انتظار میرود برای بیمارستان محقق شود نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

–         مدیریت یکپارچه و متمرکز تمامی بخشهای بیمارستان به صورت آنلاین و لحظه ای

–         رفع مشکلات عدم تطابق و اشتباهات ناشی از ورود چندباره اطلاعات

–         امکان گزارش گیریهای پیش رفته از کلیه فرایندها و بخشهای بیمارستان

–         مدیریت بسیار دقیقتر بخش مالی بیمارستان و تصمیم گیریهای مدیریت جهت بهبود مجموعه

–         قابلیت توسعه بسیار گسترده در کلیه بخشهای بیمارستان

–         بازنگری مجدد فرایندها و عملیاتی که در بیمارستان انجام میشده است و ممکن است به مرور کارایی خود را از دست داده باشد و یا نیاز به تغییر داشته باشد

–         استانداردسازی اطلاعات و آماده سازی به منظور ارتباط با سایر سامانه های تبادل اطلاعات پزشکی روز ایران و سایر جهان

۱-۲ پیش زمینه

با توجه به لزوم رعایت استانداردهای مختلفی که در هر یک از بخشها وجود دارد و با توجه به مصالح مدیریتی تلاش شده است که نیازسنجی این سیستم هر دو دیدگاه را در نظر بگیرد و تا حد ممکن تلاش شود که سیستم HIS کمترین تغییرات را در فرایندهای بیمارستان به وجود آورد و فرایندهای فعلی سازمان را دستخوش تغییر نکند. اما در برخی بخشها نیز بیمارستان موظف است به منظور انطباق با استانداردها و محدودیتهای سیستم، فرایندهای خود را مورد بازنگری قرار دهد.

در طراحی و نیازسنجی این سیستم بسیاری از سیستمهای خارجی نیز مورد بررسی قرار گرفتند اما هر بیمارستان علاوه بر اینکه به عنوان سازمانی مستقل برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی محسوب می گردد، قوانین بومی و منطقه ای بهداشت و قوانین کشوری را نیز بایستی رعایت کنند و لذا سیستمهایی که در خارج از کشور پیاده سازی شده اند عملا قابل استفاده در کشور نیستند و نیازها به صورت بومی بررسی شده اند.

خوشبختانه با توجه به مطالعات بسیار گسترده ای که در سالهای اخیر در کشور در این زمینه انجام شده است و استانداردهایی که در این زمینه تصویب شده است، باعث شده که طراحی این سیستم بسیار جامع و تعریف شده و در چارچوبهای خاصی صورت گیرد و سیستمی نیز که در این سند به آن پرداخته میشود نیز از این استانداردها پیروی کرده است.

۱-۳ محدوده تعریف پروژه

این بیمارستان یکی از بیمارستانهای بزرگ کشور میباشد اما نام و اطلاعات آن ناشناخته و محفوظ بوده و به اسم مجتمع بیمارستانی شهر معرفی شده است. سیستم HIS پیش رو کلیه بخشهای بیمارستان شهر را تحت پوشش قرار میدهد. همچنین کلیه پزشکان، کارمندان و شرکتها و سازمانهایی که به هر نحو در این مجموعه بیمارستانی همکاری دارند در محدوده این پروژه قرار میگیرند.

تمامی زیر سیستمهای معرفی شده در بخش ۱-۲ در محدوده این پروژه قرار دارند.

۱-۴ تعاریف و مخفف ها و اختصارات

به علت گستردگی اصطلاحات و تعاریف، در هر بخش اصطلاحات مربوط به آن بخش ذکر شده است.

اصطلاحات کلی عبارتند از:

–         سیستم مدیریت اطلاعات بیمارستان یا HIS: یک سیستم کامپیوتری که برای مدیریت کلیه اطلاعات مربوط به بیمارستان شهر اعم از اداری یا پزشکی مورد استفاده قرار میگیرد.

–         تحت وب: امکان کارکردن با نرم افزار از طریق اینترنت نیز وجود داشته باشد.

–         تیم توسعه: مجموعه افرادی که مسئول تهیه، پیاده سازی، آموزش و پشتیبانی سیستم مدیریت بیمارستان را بر عهده دارند و در واقع منظور شرکت شارسیستم میباشد.

–         کاربر: به کلیه افراد اعم از مدیر، پزشکان، حسابدار، پرستار، کارمند، منشی و کلیه کسانی است که به هر نحو مستقیما از سیستم استفاده میکنند.

–          ذینفع: کلیه افراد اعم از بیمار، پزشک، مدیر، پرستار، کارمند، اعضای شرکت توسعه دهنده و پیاده سازی کننده سیستم، شرکتها و سازمانهای مرتبط با بیمارستان و کلیه افراد و سازمانهایی است که به هر نحو با سیستم تعامل دارند و در سیستم نقش آنها پیش بینی شده است.

–         ماژول یا زیرسیستم: به هریک از بخشهای بیمارستان که به صورت مجزا فعالیت میکند و به عنوان یک بخش در بیمارستان تعریف میشود ماژول یا زیر سیستم میگویند.

۱-۵ منابع و مراجع

–         دکتر علیپور مدیریت محترم بیمارستان شهر

–         مهندس کاظمی مدیریت بخش IT بیمارستان

–         کارشناسان بخش IT بیمارستان

–         مهندس نیک مرام کارشناس ارشد فناوری اطلاعات سلامت

–         دکتر فرامرزی معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایران

–         دکتر احمد فیاض‌بخش (مدرس ‌دانشگاه ‌تهران)

–         دکتر حسین ریاضی معاون تحقیق و توسعه مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات

–         وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

–         مصاحبه با سایر مدیران، پزشکان، پرستاران و کارمندان بیمارستان شهر جهت تحلیل فرایندها و روشهای فعلی انجام کار در بیمارستان و همچنین آشنایی بیشتر با اصطلاحات و روشهای موجود در کار

–         مصوبات و استانداردهای پزشکی و فن آوری وزارت بهداشت، درمان و آموز ش پزشکی

–         بررسی برترین سیستمهای HIS فعلی موجود در کشور

–         بررسی سیستمهای مستقل در هر یک از بخشهای بیمارستان از جمله حسابداری، اداری، پرسنلی، درمانی، داروخانه و …

–         بررسی سیستمهای HIS موجود در بیمارستانهای خارج از کشور

–         مرور استانداردهای مهم پزشکی از جمله DICOMM و HL7

۱-۶ مرور کلی

این سند خلاصه ای از نیازسنجی سیستم جامع مدیریت بیمارستان میباشد که بر اساس جلسات و تحقیقاتی است که از تیر ماه۱۳۹۰ لغایت شهریور ۱۳۹۰ در مجموعه بیمارستان شهر با گروه های مختلف ذینفعان انجام شد. در این سند بخشهای کلی سیستم بررسی میشود و جزئیات سایر زیر سیستمها در سندهای جداگانه ای که در هر بخش به آنها ارجاع داده شده است معرفی میگردد.

به علت کلی بودن تعریف سیستم اطلاعات بیمارستانی، تعیین اجزای سیستم اطلاعات بیمارستانی در مقالات و منابع گوناگون متفاوت می باشد. همچنین دیدگاه های گوناگون در تعریف اجزای این سیستم تاثیر می گذارند که این دیدگاه های متفاوت ناشی از تفاوت نیازمندیهای ذینفعان یا مصرف کنندگان سیستم میباشد.

به طور کلی می توان دیدگاه ها و به تبع آن نیازمندیها را بر اساس نقش اشخاص به صورت زیر طبقه بندی نمود:

–         دیدگاه گروه پزشکان

–         دیدگاه گروه پرسنل بیمارستانی

–         دیدگاه گروه مدیران

–         دیدگاه گروه محققان

–         دیدگاه گروه مهندسین حوزه فن آوری و علوم کامپیوتر

 این سند از طریق نشانی زیر نیز قابل دریافت میباشد

earmin.com/his-srs

دیگر پروژه هایی که در درس نیازسنجی ارائه دادیم:
– پروژه اصلی: سند نیازسنجی سیستم مدیریت جامع بیمارستان (همین پروژه): ۱۱۰ صفحه
– سند نیازسنجی سیستم حسابداری: ۱۲ صفحه
– سند تکمیل شده نیازسنجی فروشگاه الکترونیکی فروش کفش: ۲۰ صفحه